Yapay Zeka, Yeni Donanımlar ve Alışveriş
Biliyorsunuz, internette bir şey aramak artık eskisi gibi değil. "Bunu nerede bulurum?" yazıp mavi linklere tıklama devri kapanıyor. Perplexity, bu hafta çevrimiçi alışveriş deneyimini kökten değiştirecek sohbet tabanlı yeni özelliğini tanıttı. Artık karşınızda bir arama motoru değil, zevklerinizi bilen dijital bir tezgahtar var. Tabii rakibi OpenAI boş durur mu? Onlar da hemen ChatGPT için Shopping Research aracını duyurdu. Yani alışveriş savaşı, arama çubuğundan sohbet botlarına taşındı.
Ama OpenAI’ın planları sadece yazılımla sınırlı değil. Apple’ın efsanevi tasarımcısı Jony Ive’ı hatırlarsınız, hani iPhone’u iPhone yapan adam. İşte OpenAI ve Ive, yeni bir donanım cihazı için prototip aşamasına geldiklerini açıkladılar. Ekransız, cebimizde duran ve tamamen sesle yönetilen bir cihazdan bahsediliyor. Akıllı telefonların sonu mu geliyor, yoksa yeni bir oyuncak mı ediniyoruz, yakında göreceğiz.
Yazılım tarafında ise modeller giderek güçleniyor. Anthropic, "dünyanın en gelişmiş modeli" iddiasıyla Claude Opus 4.5'u piyasaya sürdü. Özellikle kodlama ve bilgisayar kullanımında çıtayı çok yükselttiler. Microsoft ise daha kompakt ama çok yetenekli Fara 7B modelini duyurdu. Ancak her şey güllük gülistanlık değil. Bu teknoloji devleri, talebe yetişmekte zorlanıyor. OpenAI ve Google, sunucuları yetmediği için Sora ve Nano Banana Pro gibi hizmetlerinde kısıtlamaya gitme kararı aldı. Yani "sınırsız yapay zeka" rüyası, donanım duvarına toslamış durumda. Bir diğer ayrılık haberi de Microsoft'tan geldi; Copilot'un WhatsApp entegrasyonu 2026 başında sona eriyor. Sebebi ise Meta'nın değişen politikaları. Devler kendi bahçelerinin duvarlarını yükseltmeye başladı diyebiliriz.
Yine de kullanıcı deneyimi iyileşmeye devam ediyor. OpenAI, ChatGPT sesli modu için yaptığı güncellemeyle o siyah ekranı kaldırdı, artık haritaları ve hava durumunu konuşurken görebiliyoruz.
İş Dünyası, Satın Almalar ve Teknoloji Devleri
Şimdi biraz rotayı iş dünyasına ve Türkiye'ye çevirelim. Bu hafta yerel pazarda çok büyük bir hareketlilik vardı. Türkiye'nin unicorn'u Getir, yemek teslimat birimi Getir Yemek'in Uber Eats'e satışı için prensipte anlaştı. Mubadala üzerinden yürütülen bu süreç tamamlanırsa, yemek siparişi pazarında kartlar yeniden dağıtılacak. Hazır yerli gelişmelerden bahsetmişken; Türk Hava Yolları da fintech işine girdi ve TKPAY dijital ödeme sistemini duyurdu. Globalde ise Google'ın çok büyük bir sırrı ifşa oldu. Sızdırılan belgelere göre şirket, Android ve ChromeOS'u birleştirip Aluminium OS projesini hayata geçiriyor. Yıllardır beklenen o "tek işletim sistemi" hayali gerçek oluyor gibi. Bu hamle, masaüstünde Windows ve macOS'a çok ciddi bir rakip geleceği anlamına geliyor.
Amazon ise devletle kol kola yürüyor. ABD hükümetinin yapay zeka altyapısını kurmak için 50 milyar dolarlık dev bir yatırım açıkladılar. Yetmedi, Starlink'e rakip olacak uydu internet projesi Amazon Leo ile uzay interneti yarışına da dahil oldular.
Tabii kazananlar kadar kaybedenler de var. HP, ekonomik belirsizlikler yüzünden 6 bin çalışanının işine son vereceğini duyurdu. Diğer yanda ise Apple yüzünü güldüren rakamlara ulaştı; iPhone 17 satışları Samsung'u geride bıraktı. Bu başarı, Google kurucularını da etkilemiş olacak ki, hisse artışlarıyla Larry Page ve Sergey Brin, zenginler listesinde 2. ve 3. sıraya yükseldi.
Linux dünyasında da bir devrim hazırlığı var. Canonical, Ubuntu 26.04 LTS sürümünde alışkın olduğumuz her şeyi değiştireceğini, varsayılan uygulamaları baştan aşağı yenileyeceğini açıkladı.
Uzay, Bilim ve Sağlıkta Sınırları Zorlamak
Teknolojinin tozunu yuttuktan sonra biraz başımızı kaldırıp gökyüzüne ve laboratuvarlara bakalım. Bu hafta bilim dünyası gerçekten "bilim kurgu" gibiydi. En sansasyonel iddia ile başlayalım: Yönetmen Dan Farah, Trump'ın ekibinin uzaylılarla ilgili gizli bilgilere eriştiğini iddia etti. "Evrende yalnız değiliz" açıklamasının an meselesi olduğunu söylüyor. Gerçek mi yoksa bir PR çalışması mı, zaman gösterecek.
Ama somut bilimde çok büyük bir başarı var. CERN'deki bilim insanları, çığır açan bir yöntemle antimadde üretimini rekor seviyeye çıkardı. 15.000 antihidrojen atomu... Bu, evrenin sırlarını çözmek için devasa bir adım. Evren demişken, yıllardır aradığımız ama göremediğimiz karanlık maddeye dair ilk doğrudan kanıt NASA'nın teleskopları sayesinde bulunmuş olabilir. Uzay yarışında ise NASA ve SpaceX arasında ipler geriliyor. Starship gecikmeleri yüzünden NASA, Ay'a iniş projesinde SpaceX'e alternatif arayışına girdi ve gerilim belgelerle derinleşti.
Sağlık tarafında ise umut verici gelişmeler var. Paradromics, felçli hastaların yeniden konuşmasını sağlayacak beyin-bilgisayar arayüzünü geliştirdi. UCLA ise pankreas kanseri için "rafta hazır", yani kişiye özel üretilmesi gerekmeyen ucuz bir hücre terapisi üretti. Bu, kanser tedavisinde maliyetleri düşürecek devrim niteliğinde bir adım. ABD yönetimi de bilimin gücünün farkında; Trump, yapay zeka ile bilimsel keşifleri hızlandıracak Genesis Mission projesini onayladı.
Dijital Kültür ve Toplum
Bültenimizin son bölümünde, teknolojinin toplum üzerindeki etkisine, yani dijital kültüre değinelim. 2025 yılının kelimesi ne seçildi biliyor musunuz? Parasosyal. Yani ekran karşısındaki ünlülerle veya yapay zeka botlarıyla kurduğumuz o tek taraflı, platonik bağ. Cambridge Dictionary, çağımızın ruh halini çok iyi yakalamış. Yapay zeka demişken, bilgi üretim hızı korkutucu seviyede. Elon Musk'ın Wikipedia rakibi Grokipedia, 1 milyon makale barajını aştı. Wikipedia'nın yıllarca uğraştığı sayıya yapay zeka aylar içinde ulaştı. Platformların da kuralları değişiyor; X (eski adıyla Twitter), kullanılmayan kullanıcı adlarını satmak için Handle Marketplace sistemini devreye soktu.
Güzel haberler de var; Adobe, Photoshop Web sürümünü Chrome kullanıcılarına tam 12 ay boyunca ücretsiz yaptı. Tasarımla uğraşanlar bu fırsatı kaçırmasın. Ancak kapanışı biraz ciddiyetle yapmamız gerekiyor. Veri güvenliği her zamanki gibi pamuk ipliğine bağlı. OpenAI, üçüncü taraf hizmet sağlayıcısı üzerinden kullanıcı verilerinin sızdırıldığını itiraf etti. Daha da üzücü olanı, şirket, intihar eden genç bir kullanıcısının ailesi tarafından açılan davada suçu reddetti ve hatanın platformda değil kullanımda olduğunu savundu. Bu olaylar, "parasosyal" ilişkilerin ve yapay zeka güvenliğinin ne kadar hayati olduğunu bir kez daha yüzümüze vuruyor.
Evet dostlar, 23-30 Kasım haftasında uzaylılardan kanser tedavisine, alışveriş botlarından veri sızıntılarına kadar dolu dolu bir gündemi geride bıraktık. Teknoloji hızla ilerliyor, bazen bizi heyecanlandırıyor, bazen korkutuyor ama asla durmuyor.
Biz Dijital Masallar olarak bu hikayeleri en yalın haliyle anlatmaya devam edeceğiz.
Haftaya yeni gelişmelerde görüşmek üzere, kendinize ve verilerinize iyi bakın!
